ازدواج و طلاق دو موضوع فراگیر جامعه در هر زمان و تاریخی میباشد. این فرآیند که در مرحله ازدواج یک اتفاق بسیار شیرین در زندگی هر انسان است و چه در مورد طلاق که یک تصمیم مدیریتی و پایان بخش برای زوج میباشد، برای دستیابی به حقوق متقابل نیاز به ارائه مدارک و ثبت در محضر خانه دارد. عدم آگاهی از مدارک و نیاز‌های اولیه همیشه باعث مشکلات و ایجاد ناگواری‌هایی می‌شود. برای همین منظور در این مطلب به صورت کامل می‌خواهیم به مدارک لازم و مراحل ثبت ازدواج و طلاق بپردازیم و هر آنچه نیاز است تا بتوانید این دو مورد را ثبت و تایید کنید، بیان خواهیم کرد.
مراحل و مدارک لازم برای ثبت ازدواج
ابتدا از قسمت جذاب و شیرین موضوع که ازدواج است شروع کنیم. یک مقوله بسیار خاص در زندگی هر فرد که مطمئنا زمانی اقدام به این امر می‌کند که تمام جان و دلش به بودن در کنار شخص دیگری راضی است. پس یک اتفاق ماندگار را قرار است در زندگی خود رقم بزند. حالا برای اعتبار بخشیدن به یک رابطه عاشقانه و برخورداری از حقوق مدنی و اجتماعی، نیاز است ازدواج شما ثبت شود. چرا که شما وقتی ازدواج می‌کنید، هم دارای حقوق کلی به صورت زوج هستید، مانند دریافت وام و هم دارای حقوق متقابل نسبت به هم هستید که باید به آنها احترام بگذارید. ثبت ازدواج کمک می‌کند که تمام حقوق شما محفوظ و قابل پیگیری باشد. برای این منظور شما باید مقدماتی را فراهم آورید و با مراجعه به یک دفترخانه ثبت ازدواج، امور نهایی را انجام دهید.
این ثبت ازدواج دائم و موقت در دفترخانه ثبت ازدواج و طلاق انجام می‌شود و به مدارکی مانند : شناسنامه، کارت ملی، اجازه پدر برای ازدواج خانم های دوشیزه و شهود میباشد.
-
ثبت ازدواج از منظر قانون
آنچه در قسمت قبل بیان شد، مربوط به حقوق شما نسبت به جامعه به عنوان زوج و همچنین نسبت به یکدیگر بود. اما جامعه نیز قوانینی در زمینه ازدواج دارد. پس نمی‌توان گفت اگر شخصی بی‌تفاوت به حقوق مورد نظر در بحث ازدواج است دیگر نیاز به ثبت ازدواج ندارد. ثبت ازدواج از نظر قانون الزامی است و شوهر موظف به انجام آن میباشد. عدم ثبت ازدواج شرایط پیگیری قانونی را برای مجری قانون فراهم می‌آورد.
نکته‌ای که اینجا باید به آن اشاره کنیم مربوط به عقد موقت و صیغه می‌شود. در این حالت الزامی برای ثبت وجود ندارد مگر در شرایطی که قانون بیان می‌کند. از جمله مواردی که منجر می‌شود قانون مرد را موظف به ثبت ازدواج موقت کند، باردار شدن زن در مدت عقد است. در این حالت باید مرد برای ثبت ازدواج اقدام کند. مورد دیگر زمانی است که قبل از عقد، ثبت کردن آن به عنوان شرطی برای عقد مطرح می‌شود.
هر بچه‌ای که در زمان عقد چه به صورت موقت و چه دائم به وجود بیاید، مورد حمایت کامل قانون بوده و در راستای همین حمایت الزام به ثبت ازدواج ایجاد می‌گردد.
مدارک لازم برای ثبت ازدواج دائم
برای ثبت ازدواج در دفترخانه به مدارک و موارد زیر نیاز میباشد :
- شناسنامه عکس دار هر یک از زوجین به همراه فتوکپی آن : مسئول ثبت درباره آنچه یادداشت می‌کند باید پاسخگو باشد و مشخصات باید مطابق با اصل شناسنامه وارد سیستم و دفتر شود.
- کارت ملی زوجین به همراه فتوکپی آن: این را حتما در جامعه قبول دارید که هم کارت ملی اعتبار بالایی دارد و هم شناسنامه، اما در تمام امور اداری و قانونی هر دو کنار هم لازم و واجب است.
- برگه جواب آزمایشگاه: قبل از ثبت عقد با برگه‌ای که از دفتر خانه گرفته‌اید، به آزمایشگاه‌های معتبر و مشخص شده مراجعه می‌کنید و برای آزمایش‌هایی چون : عدم اعتیاد، تالاسمی، بیماری های مقاربتی نمونه می‌دهید و واکسن‌های مورد نیاز را هم دریافت می‌کنید. آزمایشگاه به شما جواب آزمایشی خواهد داد که در زمان ثبت باید آن را ارائه دهید.
- ارائه شناسنامه یا کارت ملی پدر عروس: در مواردی که زوجه دوشیزه باشد، ارائه این مدارک الزامی میباشد. در شرایطی هم که پدر فوت کرده باشد، گواهی فوت پدر همراه با شناسنامه یا کارت ملی جد پدری باید همراه باشد.
نکته : حضور پدر یا جد پدری برای ثبت ازدواج خانم‌های دوشیزه الزامی میباشد. در صورت نبود آنها باید وکالتنامه‌ای که اجازه آنها را تایید می‌کند به مسئول ثبت تحویل گردد.
- گواهی فوت شوهر یا طلاق نامه : این مدارک در زمانی که زوجه دوشیزه نیست باید ارائه شود و دیگر نیاز به رضایت پدر با جد پدری برای ثبت ازدواج نمی‌باشد.
- سه نفر شاهد مرد بالغ و عاقل: برای ثبت ازدواج این مورد زیاد سخت نیست و از بستگان درجه یک و اطراف عروس و داماد هم می‌توانند به عنوان شاهد امضا کنند. البته نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که افراد معرفی شده به عنوان شاهد حتما کارت ملی و شناسنامه همراه خود داشته باشند.
مدارک لازم برای ثبت ازدواج موقت
اگر بنابر رضایت و تصمیم شخصی خواستید ازدواج موقت را ثبت کنید، یا بنابر ایجاد یکی از موارد قانونی که منجر به الزام در ثبت ازدواج موقت می‌شود، به مدارک زیر نیاز میباشد.
- شناسنامه عکس دار هر یک از زوجین به همراه فتوکپی آن.
- کارت ملی زوجین به همراه فتوکپی آن.
- شناسنامه یا کارت ملی پدر و یا جد پدری زوجه: در صورتی که زوجه دوشیزه باشد، همراه این مدارک خود پدر یا جد پدری نیز باید حضور داشته باشند اما در صورت فوت پدر و جد پدری، گواهی فوت آنها باید به دفترخانه ارائه گردد و نیاز به اجازه شخص دیگری نمی‌باشد
مراحل و مدارک لازم برای ثبت طلاق
قوانین طلاق مانند خیلی از قوانین دیگر در طول زمان دچار تغییراتی شده است و در حال حاضر زن و شوهر نمی‌توانند شناسنامه به دست به دفتر مراجعه کنند و درخواست طلاق نمایند. بنابراین علاوه بر مدارک شخصی و ازدواج نیاز به مدرک دیگری هم میباشد. پس چه مرد که از قبل تصمیم گیرنده طلاق بوده و چه زن اگر دارای وکالت حق طلاق باشد، امکان درخواست طلاق برایشان فراهم نیست.
در این حالت ابتدا باید به دادگاه خانواده مراجعه کنند و در آنجا درخواست طلاق خود را مطرح کنند. دادگاه به دادخواست طلاق رسیدگی می‌کند و با بررسی شرایط، گواهی عدم امکان سازش یا حکم طلاق را برای آن زوج صادر می‌نماید. حالا زوج با در دست داشتن این گواهی عدم سازش یا حکم طلاق به دفاتر ثبت مراجعه می‌کنند.
با دریافت این گواهی هم تمام مدارک تکمیل نیست و هنوز برای ثبت طلاق نیاز به فراهم کردن مقدمات و مدارک بیشتری میباشد. در ادامه مدارک مورد نیاز برای طلاق را به صورت جدا برای مرد و زن بیان می‌کنیم.
مدارک لازم برای ثبت طلاق از طرف مرد
همانطور که قانون حمایت از خانواده به ثبت ازدواج، تاکید فراوان داشت، در زمینه ثبت طلاق نیز بسیار سخت گیر است و به مراتب جرایم بیشتری را اعمال می‌کند. حالا برای ثبت طلاق نیاز به مدارکی از طرف مرد میباشد که به آنها اشاره می‌کنیم.
- گواهی عدم سازش یا همان حکم طلاق : در قسمت قبل در مورد این گواهی توضیح دادیم، اما نکته‌ای را که باید در نظر بگیرید، این است که گواهی مورد نظر دارای مدت سه ماهه میباشد و اگر در این بازه زمانی، طلاق ثبت نشود، دوباره باید درخواست داده شود و مسیر دادگاه طی شود.
- اصل سند ازدواج : شما در زمان ثبت درخواست طلاق باید سند ازدواج خود را ارائه کنید، در صورتی که آن را گم کرده‌اید یا به هر دلیلی به آن هیچ دسترسی ندارید، باید به دفتری که ازدواج را در آن ثبت کرده‌اید مراجعه کنید و رونوشت آن را دریافت کنید.
- شناسنامه و کارت ملی : این روزها همه جا این دو مورد لازم است، دیگر ثبت طلاق که جای خود را دارد.
- معرفی دو نفر شاهد مرد که عادل و عاقل باشند: همانطور که برای ثبت ازدواج شاهد لازم بود، در این مورد هم نیاز است. فرق نمی‌کند آشنا باشد یا نه، حتی بعضی دفاتر خودشان معرفی می‌کنند و هزینه‌ای دریافت می‌کنند.
- هزینه دفترخانه : در این موارد که مرد درخواست دهنده است و یا خود او هم به طلاق تمایل دارد، هزینه دفتر خانه را باید حساب کند.
مدارک لازم برای ثبت طلاق از طرف زن
اگر زن نیز درخواست طلاق دهد، گواهی عدم سازش و حکم طلاق الزامی میباشد، حتی اگر در زمان عقد وکالت حق طلاق به او سپرده شده باشد. بعد از دریافت گواهی ۶ ماه فرصت دارد که طلاق را ثبت کند. برای ثبت طلاق هم به مدارک زیر نیاز دارد :
- گواهی عدم سازش یا حکم طلاق
- گواهی عدم بارداری : یکی از مدارکی است که زن باید آن را در زمان طلاق ارائه دهد. این گواهی برای حمایت از خانواده و بچه‌ای است که در خیلی موارد ممکن است زمان طلاق وجود او مشخص نباشد. به این نکته اشاره کنیم که خانم‌های باکره و خانم‌های یائسه، نیازی به ارائه این گواهی در زمان ثبت طلاق ندارند.
- سند ازدواج : زن هم اگر مانند مرد برای درخواست ثبت طلاق مراجعه کند، نیاز به ارائه سند ازدواج دارد.
- معرفی دو نفر شاهد مرد که عاقل و عادل باشند.
- شناسنامه و کارت ملی
- هزینه ثبت طلاق : در این زمان زن برای ثبت طلاق مراجعه کرده است و هزینه بر عهده او میباشد.
مدارک لازم برای ثبت طلاق توافقی در محضر
در این حالت زن و مرد با هم برای ثبت طلاق مراجعه می‌کنند و درخواست می‌دهند. مدارک مورد نیاز برای این حالت شامل تمام مدارک مورد نیاز در حالت درخواست از طرف مرد و تمام مدارک درخواست از طرف زن میباشد.
شروط ارائه گواهی عدم بارداری نیز مانند حالتی است که درخواست از طرف زن بود. نکته دیگری که مطرح است، زن نباید در زمان طلاق در عادت ماهیانه خود باشد. در این صورت طلاق صحیح نیست.
اعتبار گواهی عدم سازش صادر شده در حالت طلاق توافقی نیز دارای اعتبار ۳ ماهه است و در صورت عدم ثبت طلاق در این مدت، اصل بر پشیمانی در نظر گرفته می‌شود و گواهی باطل است. پس اگر دوباره بخواهند طلاق را ثبت کنند، باید درخواست مجدد گواهی بدهند و تمام مسیر‌های دادگاه را دوباره طی کنند.
در طلاق توافقی، پرداخت هزینه طلاق نیز به صورت توافقی انجام می‌گیرد.